W celu zachowania bioróżnorodności w rolnictwie, istotne jest odtwarzanie i tworzenie miejsc lęgowych dla różnych organizmów. Siedliska nieużytkowane, takie jak nieużywane grunty orne, mogą pełnić rolę ostoi bioróżnorodności. Miejsca te stanowią istotne siedliska dla organizmów pożytecznych, które regulują liczebność szkodników upraw.
Organizmy pożyteczne, zwłaszcza drapieżne owady, odgrywają ważną rolę w ograniczaniu populacji szkodników. Likwidacja ich siedlisk może prowadzić do ich wyginięcia na terenach rolniczych. Tworzenie nowych miejsc bytowania, takich jak zarośla, stare drzewa czy rowy melioracyjne, jest konieczne dla zachowania różnorodności biologicznej. Łąki użytkowane tradycyjnie oraz tereny objęte programem rolnośrodowiskowym mają szczególne znaczenie dla bioróżnorodności i są objęte systemem dopłat. Ochrona siedlisk przyrodniczych jest elementem rolnictwa zrównoważonego.
Żywe bogactwo środowiska
Bioróżnorodność, jako istotny element środowiska, wpływa na zdrowie, uprawy i ludzi. Pojęcie to zostało zdefiniowane na konferencji National Forum on Biological Diversity w 1986 roku i od tego czasu stanowi centralny paradygmat ekologii. Bioróżnorodność obejmuje różnorodność wewnątrzgatunkową, międzygatunkową i różnorodność ekosystemów. Jest kluczowa dla ewolucji i trwałości życia na Ziemi, a jej ochrona wymaga przewidywania, zapobiegania i zwalczania zagrożeń.
W rolnictwie bioróżnorodność ma szerokie znaczenie, od różnorodności gatunków roślin i zwierząt hodowlanych po organizmy glebowe i zapylacze. Ochrona różnorodności jest związana z zrównoważonym rolnictwem, minimalizacją stosowania środków chemicznych oraz dbaniem o siedliska naturalne. Ptaki, organizmy wodne i zadrzewienia mają kluczowe znaczenie dla utrzymania różnorodności biologicznej w przestrzeni rolniczej i leśnej. Działania człowieka, utrata siedlisk i zmiany klimatu są głównymi czynnikami wpływającymi na bioróżnorodność, dlatego priorytetem jest ochrona siedlisk naturalnych i podejmowanie działań na rzecz różnorodności biologicznej.
Mądre korzystanie z bioróżnorodności
Rolnictwo konwencjonalne, dążąc do zwiększenia produkcji, eliminuje bioróżnorodność. Obecnie, w obliczu zubożenia gatunkowego i utraty siedlisk, konieczne jest zarządzanie nią. Bioróżnorodność wpływa pozytywnie na produkcję żywności, a rolnictwo może ją wspierać poprzez przyjazne jej użytki rolne. Odpowiedzialność za utrzymanie bioróżnorodności spoczywa na rolnictwie, które zajmuje 60% powierzchni Polski. Dbałość o różnorodność biologiczną przyniesie korzyści w postaci żyźniejszych gleb i większych, lepszych plonów.
Przewodnik Zrównoważonego Rolnictwa
- Żywe bogactwo środowiska
- Znaczenie bioróżnorodności dla funkcjonowania produkcji rolniczej
- Związki między integrowaną ochroną roślin a bioróżnorodnością
- Strefy ochronne (np. Natura 2000) oraz obszary chronione i ich otulina
- Siedliska zwierząt i roślin
- Odtwarzanie byłych i tworzenie nowych miejsc lęgowych/bytowych dla ptaków, małych ssaków, gadów, płazów, owadów i innych bezkręgowców
- Rezygnacja z użytkowania terenów wartościowych dla organizmów pożytecznych
- Zgodność z prawem likwidacji nieużytków i działania na rzecz bioróżnorodności
- Monitoring bioróżnorodności na terenie gospodarstwa
- Pozytywne i negatywne skutki obecności zidentyfikowanych zwierząt i roślin
- Profesjonalne doradztwo w zakresie ochrony środowiska i bioróżnorodności
- Utrzymanie / poprawa bioróżnorodności
- Chemizacja rolnictwa a ochrona bioróżnorodności (np. zapylaczy, organizmów wodnych, ptaków)